Keynote: Janne Ouwehand
Met je backpack over de wereld. Een bosliefhebber met een strak vluchtschema.
Ieder jaar trekken miljoenen vogels van Europa naar Afrika, en terug. Eén van de talrijkste zangvogels die deze reis onderneemt is de Bonte vliegenvanger. We volgen Bonte vliegenvangers met verschillende tracking-technieken op hun reis. Van de nestkasten in Europa via de kurkeik-plantages op het Iberisch schiereiland naar de overwinteringsplekken in de boomsavanne van west Afrika. En in het voorjaar weer terug over de Sahara naar de open bossen van Europa. Zoals ieder reis, kent ook deze tocht zijn pieken en dalen. Maar wat betekent een leven in de bossen voor deze insecteneter -met zijn strakke schema- terwijl de wereld in rap tempo verandert?
Tijdens deze presentatie word je bijgepraat over de resultaten van 6 jaar promotieonderzoek, met als kernvraag: Hoe flexibel zijn deze reizigers wanneer hun omgeving snel verandert? En is een ‘goede’ planning een straf of een zegen?
Fenologie
Als happy hunters, althans als we Yuval Noah Harari (Sapiens) mogen geloven, waren wij mensen al goed op de hoogte van het seizoensverloop. Immers, dat vertelde wanneer ons voedsel zich waar bevond. Vogelaars zijn in dat opzicht ook jagers: ze zijn verzot op het noteren van de eerste fitis, of eerste wat dan ook. Maar die eerste fitis, wat zegt die precies? Is die waarneming een goede maat voor de terugkeer van alle fitissen op de broedplaatsen? Dat valt te betwijfelen. En waarom zijn vogelaars zo gespitst op mannetjes (de zangers), terwijl broeden echt alleen maar gaat wanneer de vrouwtjes óók zijn teruggekomen. Is de aankomst van de eerste man maatgevend voor de binnenkomst van vrouwen? En om het nog wat ingewikkelder te maken: worden alle broedplaatsen, in elk type habitat, gelijktijdig bezet in het voorjaar? En zo niet, heeft asynchrone bezetting van het leefgebied gevolgen voor het reproductieve succes van vogels? Kortom, wat weten we eigenlijk van fenologie. En wordt het niet eens tijd de vloek van de eerste waarneming van ons af te schudden?
Nachtelijk gefladder in het Rijk van Nijmegen Voedselbossen zijn in Nederland een geheel nieuw begrip, maar is dit systeem wel zo goed voor biodiversiteit als wordt beweerd? Om deze vraag te beantwoorden is vergelijkingsonderzoek gedaan in het Voedselbos Ketelbroek en Natura-2000 gebied De Bruuk, van april tot juli 2016. Eén van de soortgroepen die hierbij onderzocht is, zijn (macro)nachtvlinders. Tijdens deze lezing wordt onder andere ingegaan op de diversiteit in, en de uitwisseling tussen deze twee gebieden.
Exoten in de Nederlandse bossen
Welke uitheemse planten en dieren kun je nu al tegenkomen in de naald- en loofbossen in Nederland, en welke kunnen we in de nabije toekomst verwachten? Waar komen ze vandaan, hoe komen ze hier en wat voor effecten hebben ze op de inheemse natuur, de volksgezondheid en andere belangen? Wat gebeurt er nu al aan, en wat zou er moeten gebeuren?
Verborgen natuur in de Groninger broekbossen.
Altijd al willen weten wie zich schuilhoudt in de dampende moerasbossen van Groningen? Rink Wiggers, specialist macrofauna, trekt dit jaar, gewapend met waadbroek en loopplank, de bijna ondoordringbare natte bossen van Groningen in. Hij is hierbij niet op zoek naar een Groningse versie van het Monster van Loch Ness. De onderzoeker is op jacht naar waterbeestjes en hoopt hierbij op de vondst van bijzondere en/of nieuwe soorten voor de deze provincie. De voorjaarsbemonsteringen in de zes broekbossen zijn afgerond. De vangsten worden nu allemaal onderzocht. In het najaar vindt er nog een ronde met veldbezoeken plaats. De eerste resultaten liegen er niet om…
Toon mij uw borstvlek en ik zeg wie u bent
Landschap van angst: hoe wolven bosverjonging stimuleren
De wolf. In Nederland voor het laatst gezien in 1897 totdat er in maart 2015 een zwerver de Duitse grens over stak. Geen toeval want de wolf breidt zich uit over heel Europa en staat op onze drempel. Wat voor invloed heeft een wolf eigenlijk op zijn omgeving? Dit onderzoek ik in de oude bossen van Białowieża in Polen, waar wolf, lynx, bizon, eland, edelhert, wild zwijn en ree naast elkaar leven. Hierdoor is dit bos een uniek systeem om de invloed van wolf op zijn prooidieren en de vegetatie te bestuderen en kunnen we beter voorspellen wat voor invloed de wolf zal hebben in de nieuw bevolkte gebieden. Daarnaast onderzoek ik of herten in gebieden waar al jaren geen wolf is geweest de wolf nog wel met gevaar associëren. Afgelopen zomer hebben we dit getest in Nationaal Park de Veluwezoom met wolvenurine. In deze lezing zullen beide onderzoeken aan bod komen.