Keynote: Eddy Wymenga
Peildynamiek in de Friese boezem: terug van weg geweest?
De Friese boezem kan als één samenhangend wetland worden beschouwd dat voor veel soorten en gemeenschappen van eminent belang is. De kenmerkende soorten zijn sterk gebonden aan peildynamiek en overstromingsgraslanden of rietlanden. De peildynamiek is evenwel in het traditionele waterbeheer effectief beteugeld. In deze bijdrage wordt duidelijk gemaakt hoe dit proces is verlopen en welk mogelijkheden er zijn om peildynamiek in dit systeem terug te brengen. Maar keren daarmee ook dezelfde soorten en systemen terug?
Nationaal Park Weerribben-Wieden, Prime Dragonfly Area of North-Western Europe.
Nationaal Park Weerribben-Wieden is internationaal bekend als het grootste laagveenreservaat van Noordwest Europa. De soortenrijkdom aan flora en fauna is groot en divers. Zo komen er enorm veel (vaak uiterst zeldzame) libellensoorten voor en dat ook nog eens in vaak duizelingwekkende aantallen. Dat heeft een enorme aantrekkingskracht op libellenliefhebbers en natuurfotografen. Iedereen die een Noordse winterjuffer, Gevlekte glanslibel of Sierlijke witsnuitlibel mooi op de foto wil zetten, gaat naar het Woldlakebos of de Kiersche Wieden. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Dat die libellensoorten (en vele andere) er nog maar net of hooguit tien jaar voorkomen is minder bekend. Nationaal Park Weerribben-Wieden heeft zich in de laatste twee decennia in razend tempo ontwikkeld tot een waar libellenparadijs. Dat is niet altijd zo geweest en dat heeft een reden. In deze lezing wordt daar op ingegaan en wordt de soortenontwikkeling vanaf 1996 tot 2016 besproken.
Michel Beeckman
over paddenstoelen
De Onlanden: de veerkracht van moerasnatuur
In de Onlanden, ten zuidwesten van de stad Groningen, zijn de randvoorwaarden geschapen voor een bijzonder moeraslandschap van zo’n 3000 ha. De natuur is vanaf 2012 verder gaan bouwen aan dit gebied. Boswachter Jacob de Bruin laat deze ontwikkelingen zien in woord en beeld.
Morfologische kenmerken van krabbescheer als indicator voor de dichtheid van groene glazenmaker
Krabbenscheer wordt wel aangeduid als bioindicator voor een goede waterkwaliteit. In eutrofe wateren kan de plant echter explosief toenemen, waarbij ze in een korte periode de waterkolom volledig kan laten dichtslibben. De planten produceren zoveel biomassa dat de doorstroom van het water belemmerd wordt. De groene glazenmaker is een beschermde libel, die krabbenscheer als waardplant gebruikt. De libel zet haar eitjes af op de krabbenscheer en de larven leven tussen de planten. Een goed beheer van eutrofe wateren met krabbenscheer, waarbij zowel rekening gehouden wordt met de doorstroming als het beschermen van het biotoop van de groene glazenmaker is noodzakelijk. Hiervoor is het begrijpen van de relatie tussen plant en libel essentieel. Mijn afstudeeronderzoek focust zich op de morfologische kenmerken van de plant in relatie tot het voorkomen van de groene glazenmaker.
Hoe vergaat het de groene glazenmaker in Groningen en Drenthe?
De groene glazenmaker is een zeldzame libel die zelfs op Europese schaal een hoge beschermingsstatus heeft. De soort kan in Nederland alleen maar blijven bestaan als er krabbenscheer aanwezig is. Krabbenscheer is een waterplant met een bijzondere levenswijze. In het voorjaar en de zomer drijven de planten aan het wateroppervlak, in de herfst en winter liggen ze op de waterbodem. De groene glazenmaker legt haar eitjes alleen in deze waterplanten, maar doet dit alleen onder speciale condities. De eitjes in de planten zinken in de winter samen met de planten naar de waterbodem. Hiermee ontsnappen de eitjes aan eventuele bevriezing. Omdat provincies naar Europa toe verplicht zijn te zorgen voor behoud van de groene glazenmaker, is het zaak om inzicht te krijgen in hoe het met deze soort gaat. We kunnen terug in de tijd kijken en zien hoe een soort het in het verleden deed. We kunnen ook iets zeggen over de actuele status van soorten, maar voor een soort als de groene glazenmaker is het lastig om voorspellingen over de toekomst te doen. Denkt men! Zowel de groene glazenmaker als krabbenscheer is een heel dynamische soort. Om te voorspellen hoe het de komende jaren met de groene glazenmaker in Groningen en Drenthe zal gaan is geen glazen bol nodig. De krabbenscheren fluisteren immers zachtjes hoe het de komende jaren met hun prachtige libellen zal vergaan. Bent u het luisterend oor?