Keynote: Herman Sieben
Natuurbescherming in Caribisch Nederland: hoe anders dan hier!
Sinds 10 oktober 2010 zijn Bonaire, Sint Eustatius en Saba, de zogenaamde BES-eilanden, bijzondere gemeenten van Nederland. Ook de natuur van de eilanden van Caribisch Nederland is bijzonder. Ze herbergen honderden endemische soorten, verschillende wereldwijd bedreigde soorten en een verscheidenheid aan wereldwijd bedreigde ecosystemen. Zo is Bonaire bijvoorbeeld beroemd om zijn koraalriffen met 500 vissoorten, flamingo’s, zeegrasvelden en strandjes met foeragerende en eileggende zeeschildpadden. Tegelijkertijd is duidelijk dat klimaatverandering en invasieve soorten grote bedreigingen vormen voor de biodiversiteit in Caribisch Nederland. De natuur is er de hulpbron voor economische ontwikkeling, die toeristen en investeerders aantrekt uit de hele wereld om te genieten van wat er in de natuur van de eilanden te zien en te beleven is. Zo is de economie van Bonaire voor meer dan 90% afhankelijk van het toerisme. En is het instandhouden van die natuur de belangrijkste basis voor een duurzame ontwikkeling van die economie. Maar waarom krijgt de natuur van bijvoorbeeld Texel of Terschelling structurele subsidie voor natuurbeheer en worden de BES-eilanden daarvan tot nu toe uitgesloten? Om de veerkracht van ecosystemen te verbeteren is beheer, bijvoorbeeld door middel van bestrijding van invasieve soorten en herbebossingsprojecten een noodzaak. Maar ook samenwerking, communicatie, educatie en voorlichting met sectoren als toerisme, visserij, onderwijs en cultuur zijn van groot belang voor de ontwikkeling van natuur en economie van de eilanden. Kortom er zijn grote verschillen in natuur en natuurbescherming vergeleken met Europees Nederland, niet alleen vanuit het perspectief vanuit natuurbeheer en biodiversiteit, maar ook vanuit cultureel, politiek en financieel opzicht.
Determineren met Soortzoekers
In 2016 zijn diverse Soortzoekers beschikbaar gekomen, zie http://determineren.nederlandsesoorten.nl. Deze gratis digitale sleutels bieden een nieuwe manier van determineren. Je hoeft niet meer het vaste schema van een papieren sleutel te volgen, maar je kunt zelf de volgorde van de gebruikte kenmerken kiezen. In deze presentatie wordt uitgelegd wat Soortzoekers zijn en hoe ze werken. Als je een laptop of tablet meeneemt, dan kun je ter plekke oefenen. De sleutels werken ook op een smartphone, maar dit is wat minder praktisch vanwege het kleine scherm.
Wantsen, insecten voor plantenliefhebbers
Ondanks hun schoonheid zijn wantsen een relatief onbeminde groep. Misschien komt het doordat sommige stinken of door de associatie die mensen hebben met de bloedzuigende bedwants. Doordat weinig mensen naar wantsen kijken is er nog veel onbekend. Om hier verandering in te brengen wordt er in 2017-2018 een wantsen-atlasproject gehouden. Dit project is niet alleen bedoeld voor mensen die zich actief op de wantsen willen storten maar ook voor mensen die af en toe een wants tegenkomen en benieuwd zijn naar welke soort het is. Als voorbereiding op het project worden in 2016 een poster en een simpel veldgidsje uitgegeven. Het project gaat zich vooral richten op de grotere, goed herkenbare wantsen. Veel daarvan hebben een specifieke waardplant-relatie en mensen die hun planten goed kennen hebben een voorsprong. Bosbeskielwants, Viooltjeswants, Ballotegraafwants en Bremschildwants zijn een paar voorbeelden van soorten die zich aan de hand van hun plant laten opsporen.
Vroege Vogels vliegt door!
Vroege Vogels bestaat dit jaar 38 jaar. Samen met de voorloper ervan, Weer of geen Weer, brengt de Vara-radio al meer dan 60 jaar natuur op de radio, elke zondagochtend. Sinds 1955 is er veel veranderd in het programma. Werd er in de jaren 50 en 60 nog wel eens een reportage uitgezonden over het vak van klompenmaker, tegenwoordig zet je Vroege Vogels aan voor het allerlaatste nieuws op natuur- en milieugebied. Maar één doel is hetzelfde gebleven: mensen kennis laten maken met de natuur. En dat lukt de makers iedere week weer. Wat is het geheim? Een kijkje in de keuken van het enige en oudste natuurprogramma van de Nederlandse radio.
Waarnemingen en waarheid; wat is genoeg?
In 2015 is de “Fiskatlas Fryslân” verschenen. De verspreidingskaarten zijn opgebouwd uit vele bronnen. Er zijn een aantal leveranciers die hebben meegewerkt. Primair staat de verzamelde data van de Werkgroep VissenOnderzoek Friesland (WVOF), maar ook RAVON, Wetterskip Fryslân, de NDFF, Waarneming.nl, sportvisserij, beroepsvisserij en ecologische adviesbureaus hebben gegevens geleverd. De verschillende bronnen apart geven soms totaal andere beelden van de verspreiding, en samenvoegen is logisch. Daardoor geeft de Friese atlas een relatief zeer goed kwalitatief beeld van de verspreiding van zoetwatervissen. Vanuit dat beeld wordt beleid bepaald en worden belangrijke keuzes gemaakt. Vaak zonder verder onderzoek. Is dat verantwoord? Welke bronnen, en dus kennis, zijn er nog gemist? Wat zegt een verspreidingskaart in een atlas?