Keynote: Katja Philippart
De Afsluitdijk: dikke streep of stippellijn?
De afsluiting van de voormalige Zuiderzee wordt wel de grootste ecologische ramp in de geschiedenis van de westelijke Waddenzee genoemd. Een deel van het estuarium werd een zoetwater basin, waarvan vervolgens ook nog eens grote delen werden ingepolderd. Hiermee veranderde het leefgebied voor veel planten en dieren, waaronder dat van trekvissen zoals bot, paling en spiering. Maar in hoeverre is de Afsluitdijk nog steeds doorlaatbaar voor trekvissen, en hoe kan deze doorlaatbaarheid eventueel worden vergroot? En hoe verhoudt zich dat tot andere maatregelen, zoals reductie visserij, die de lokale bestanden van trekvissen zouden kunnen versterken? In deze lezing worden de getallen op een rijtje gezet.
Zeeën van glas: kiezelwieren in de Noordzee.
Het belang van fytoplankton in de zee is nauwelijks te overschatten. Naast de olie- en gasreserves van microleven uit het verleden, wordt ook de helft van alle zuurstof op aarde gevormd door microalgen.
Kiezelwieren zijn daarbij een van de belangrijkste groepen binnen het fytoplankton. René laat de vormenrijkdom en schoonheid van deze algjes zien, die leven als eencellig plantje in een huisje van glas.
De Waddenzee & SIBES: geen management zonder monitoring
SIBES, een van de grootste bemonsteringcampagnes in de wereld, gaat volgend jaar haar 10de seizoen in. In dit programma worden jaarlijks alle droogvallende platen in de Nederlandse (en een stukje Duitse) Waddenzee, in totaal 5600 plekken, bemonsterd op bodemdieren en sedimentsamenstelling. Hoe gaat dit in zijn werk en waarom doen (en willen) we dit eigenlijk?
Bevrijd van de bodem: planktonische slakken.
Over de hele wereld komen in open oceaanwater planktonische slakken voor. Sinds enige tijd heb ik het genoegen onderzoek te mogen doen aan de twee grootste groepen vrijzwemmende slakken: de Pteropoden en de Heteropoden. Ik geef een korte introductie in beide groepen en ga in op een aantal onderzoeksvragen. Maar vooral laat ik een selectie aan beelden (afkomstig van internet) zien van deze elegante schepsels. Wie weet veroveren ze ook uw hart.
Sytse Pruiksma
Muzikaal optreden
The Times They Are A Changin’
Onderzoekers doen hun werk om te ontdekken hoe iets zit. In de afgelopen bijna 50 jaar was dat ook mijn drijfveer: hoe werkt dat allemaal op zee en langs de kust. Wanneer zien we wat, waarom zitten dieren waar ze zitten, wat eten ze, hoe spelen zij het klaar om jongen te krijgen. Meer en meer dringt de verontrustende conclusie zich op dat onderzoekers vooral ontdekken hoe iets zat. De veranderingen die we nu zien volgen elkaar sneller op dan een volwaardig onderzoek naar aspecten aan kan. We meten hoe het was en verbazen ons over de veranderingen terwijl de inkt van ons stuk nog niet droog is. Als uitsmijter van dit congrestival zouden we eens stil kunnen staan bij die veranderingen. Verandert de wereld sneller dan ooit, of was dit altijd al zo? Wat is er aan de hand en hoe kom je er achter hoe al die processen met elkaar samenhangen. Wat is eigenlijk het referentiekader? Hoe kom je aan gegevens? Het bijzondere van het congrestival is, dat we ons niet steeds tot een enkele soort of een enkel gebied behoeven te beperken. We snuffelen aan elkaars toko’s. Verbazen ons over elkaars verbazing. Toch branden maar weinig biologen (zelfs ecologen) zich graag aan een multi-species benadering. Te complex. En als de processen dan ook nog eens globaal van karakter zijn…wat te doen? Over vis, over water, over vogels, over klimaat, over plankton, over ijs, over zeezoogdieren, over verschuivingen, over zand en over de mens.